Mitologie

Dzik był obecny w większości mitologii powstałych na terenie jego występowania. W Babilonii był przedstawiony jako posłaniec bogów, a jego mięso było objęte w określonych dniach zakazem spożywania. U ludów celtyckich zwierzę to symbolizowało druidów, szanowano je za to, że żywiło się żołędziami świętego dębu i stworzonymi przez pioruny truflami. Jego mitologicznym przeciwnikiem był niedźwiedź. Z powodu odstającej szczeciny przypominającej promienie, dzik był kojarzony ze Słońcem i towarzyszącymi mu bóstwami (np. Apollem), ale i z mrokiem, zimą (Set).

W mitologii skandynawskiej bóg płodności Freyr związany był z dzikiem. Posiadał on przedstawiciela tego gatunku, odyńca stworzonego przez karły ze złota, zwanego Gullinbursti. W Walhalli bohaterowie skandynawscy jedli mięso dzika Andhrimnira, by posiąść jego siłę.

W mitologii greckiej, poza Apollem, dzik symbolizuje Aresa, Artemidę, Hermesa, Posejdona. Zabicie dzika erymantejskiego było jedną z prac Heraklesa, greccy herosi polowali także na dzika kalidońskiego. Dziki były też uosabiane z uczciwością. W Iliadzie Agamemnon przysięga nad ciałem ofiarowanego bogom dzika.

Dzik w wielu mitologiach był też przyczyną śmierci bóstw i bohaterów, m.in. Ozyrysa, Adonisa, Zeusa kreteńskiego, Ankajosa, Diarmuida.

W hinduizmie w dzika wciela się Wisznu.

U Słowian połabskich istniał mit o olbrzymim, straszliwym odyńcu, jego tarzanie się w kałuży zwiastowało wojnę.

Totemiczną rolę dzika podkreśla duża liczba jego wotywnych brązowych przedstawień z różnych części

Europy.

Dzik występuje także w legendzie o powstaniu Kielc. Według tej legendy Kielce swą nazwę wywodzą od dorodnych kłów jakiegoś wielkiego stworzenia - najprawdopodobniej dzika. W sercu Kielc na pamiątkę tego wydarzenia znajduje się pomnik dzika o wdzięcznej nazwie "Kiełek"

Dzik w czasach antyku posiadał cechy walecznego wojownika, jak i potwora, budzącego grozę. Określano go takimi słowami jak np. acer (gwałtowny), ferox (zapalczywy), ferus (dziki), fremens (warczący), fulmineus (piorunujący), rubicundus (porywczy), suevus (wściekły), spumans (toczący pianę), torvus (groźny), videntus (brutalny).

Judaizm i chrześcijaństwo

W judaizmie dzik jest symbolem wrogów Izraelitów. W Starym Testamencie jest przedstawiony jako niszczyciel winnicy bożej (Zrył ją dzik z lasu, a odyniec spasł ją[31]). Podejście to kontynuuje tradycja chrześcijańska, uosabiając dzika z diabłem.

Historia

Już pierwsze okręty bojowe miały na dziobach wyrzeźbiony wizerunek dzika, ponieważ zwierzę to ryje ziemię, tak jak statek fale. Zwierzę to było symbolem króla Ryszarda III. Na znak gościnności umieszczano jego łeb nad drzwiami oberży.

Zdarzało się także, że zmieniano starsze podania i mity, jak np. opowieść o królu Arturze, który w pierwotnej wersji ściga białą lochę, natomiast od XII w., według powieści Chretiena de Troyes, poluje już na białego jelenia. I tak, rodzi się topos, który podejmowany będzie przez wielu następców.

Według niektórych historyków i badaczy pierwotnie wierzono że to właśnie samica dzika (locha) wykarmiła Romusa i Romulusa. Z upływem czasu zastąpiono ją wilczycą.

Sztuka

W sztuce dzik jest symbolem rozpusty, przeciwnikiem czystości i jednorożca.

Heraldyka

W heraldyce dzik był symbolem rycerstwa, walki do ostatniego tchu, wolności, brutalności.

Filatelistyka

Sylwetka dzika została uwidoczniona na polskich znaczkach pocztowych oznaczonych numerami 1491, 2107 – seria Zwierzyna i 2603.